VÕ XUÂN SƠN

Trong cuộc đời phẫu thuật của mình, có rất nhiều ca mổ được tôi nhớ đến từng chi tiết nhỏ. Nhiều ca mổ khác thì chỉ nhớ đến khi gặp những trường hợp tương tự, hoặc gặp yếu tố gì gợi nhớ.

Nhưng có lẽ những ca mổ đầu tiên là những ca mổ mà người phẫu thuật viên ghi nhớ nhất. Trong đời một phẫu thuật viên, có rất nhiều ca mổ đầu tiên. Như tôi, thì ca mổ thoát vị đĩa đệm lưng đầu tiên, ca mổ thoát vị đĩa đệm cổ đầu tiên, ca mổ u tủy đầu tiên, ca mổ u não đầu tiên, ca mổ nội soi cột sống đầu tiên…

Với những ca mổ đầu tiên ban đầu của tôi, có một lợi thế to lớn, để mình có thể chắc tay dao cho ca mổ đầu tiên, là sau lưng mình có đàn anh. Nếu mình bí lối, thì có đàn anh ra tay trợ giúp, chỉ dẫn hoặc làm giúp. Nhờ như vậy mà người phẫu thuật viên mới có thể mạnh dạn đi từ ca mổ đầu tiên này đến ca mổ đầu tiên khác.

Tuy nhiên, khi bạn trưởng thành, và trở thành người tiên phong, thì sẽ thật khó để có một đàn anh đứng sau lưng bạn, tiếp sức cho bạn khi bạn bí lối. Khi đó, bạn phải chuẩn bị thật kĩ càng, bảo đảm giảm thiểu nguy cơ rủi ro thấp nhất. Khi đó, phương án dự phòng chỉ là mổ theo kĩ thuật nào mà bạn đã quen. Ví dụ, nếu mổ nội soi thất bại, thì phải chuyển qua mổ hở.

Kỉ niệm sâu sắc nhất của tôi, là ca mổ đầu tiên của tất cả các ca mổ đầu tiên, đó là ca mổ đầu đời của tôi. Mời các bạn đọc một trích đoạn trong bài Ca mổ đầu tiên, trang 16, Tiếng hát trong phòng mổ Tập 2:

Một đàn anh, trưởng tua trực hôm ấy, bảo tôi: “Mày mổ đi”. Tôi sướng rơn: “Vậy em vô trước, chút anh xuống sau nhé?”. Ảnh nói: “Thì tao bảo mày mổ mày cứ mổ đi”. Thực ra lúc đó, tôi đã nhiều lần được thao tác từ đầu đến cuối cuộc mổ, nhưng luôn có đàn anh đứng ở vị trí phụ mổ. Lần này, tôi được solo một mình. Còn gì bằng.

Vết thương khá đơn giản. Tuy nhiên, do không có đàn anh, tôi phải tự quyết định, nếu có làm gì sai, cũng chẳng ai nhắc nhở, nên phải rất cẩn thận. Cô gây mê cũng vừa gây mê, vừa xem tôi mổ, vừa nhắc chừng: “Tôi thấy chỗ này mấy ổng làm vầy, làm vầy…”. Thật may, mọi chuyện suôn sẻ. Sợ nhất là mấy cái máy đốt dã chiến từ thời quân đội Mỹ để lại. Đang chảy máu nhỏ, đốt cầm máu, nó nổ cái bốp, thành ra chảy máu to. May mắn cho tôi, ca mổ hôm ấy gần như không có bất cứ trục trặc nào.

Hết trích.

Nhưng điều bất ngờ sau ca mổ, làm tôi nhớ mãi, đó là, người bệnh đầu tiên tôi mổ lại là mẹ của anh Chủ tịch Phường nơi nhà tôi ở. Có ai ngờ, là ở cái bệnh viện hiện đại hàng đầu của cả nước lúc đó, mà có một người nhà bệnh nhân vô tận trong phòng mổ, đứng ngay sau lưng cô gây mê, xem bác sĩ mổ cho mẹ mình. Người đó là anh Chủ tịch Phường nơi nhà tôi ở. Anh ta đứng xem gần hết cuộc mổ, cho đến tận khi một chị cán sự gây mê khác phát hiện và đuổi anh ấy ra khỏi khu vực phòng mổ.

Xin mời các bạn đọc tiếp trích đoạn sau:

Cũng năm đó, một anh bạn tôi, vừa mới ra trường, được phân công về một huyện, làm trưởng khoa ngoại của bệnh viện huyện. Lần đầu tiên trong lịch sử, bệnh viện ở đó có thể mổ.

Anh bạn kể chuyện ca mổ đầu tiên của ảnh, cũng là ca mổ đầu tiên của cái huyện đó. Ảnh đang mổ, thấy có người vỗ vai. Quay lại, thấy ông Bí thư huyện đang vỗ vai động viên ảnh. Ông Bí thư cười rất tươi, đầu không nón, miệng không khẩu trang, mặc đồ thường, ống quần còn xăn lên. Ảnh yêu cầu nhân viên đưa ổng ra ngoài thay đồ, đội nón, mặc áo rồi mới vô. Ổng khó chịu ra mặt.

…

Hơn 35 năm sau, cái chị gây mê hồi đó phát hiện và đuổi người nhà ra khỏi phòng mổ, đã về hưu, chuyển đến làm việc cho một bệnh viện tư, nơi tôi thường mổ cho bệnh nhân của mình. Một hôm, chị đột ngột bị đau lưng dữ dội, nhúc nhích cũng đau, không thể di chuyển được. Ngày hôm sau, chị trở thành bệnh nhân, nằm trên bàn mổ để tôi mổ cho chị. Chỉ khác là cái phòng mổ mà tôi mổ cho chị ấy bây giờ, là một phòng mổ áp lực dương.

Muốn vô cái phòng mổ ấy, phải đi qua 2 trạm thay dép, thay đồ, và một trạm xông toàn thân (cả phẫu thuật viên, nhân viên và bệnh nhân) bằng áp lực hơi đã được sát khuẩn. Ngay cả bác sĩ chưa được hướng dẫn cũng khó mà biết cách để tự vô trong phòng mổ. Chứ nói gì người nhà bệnh nhân, hay cán bộ lãnh đạo tự đi vô phòng mổ.

Các bạn có thể vô trang web tienghattrongphongmo.com tìm đến link đặt mua sách để đăng kí mua sách.

Hình: Sách Tiếng hát trong phòng mổ (tập 1), đang được bày bán tại Fahasa Đà Lạt.